Engelli Kamu İşçisi Tayin Hakkı KDK Emsal Kararı

Kamuda çalışan engelli işçilerin tayin hakkı, son yıllarda sıklıkla gündeme gelen ve birçok belirsizliğin yaşandığı önemli bir konudur. 5620 sayılı Kanun kapsamında düzenlenen bu hak, özellikle Kamu Denetçiliği Kurumu‘nun emsal nitelikte verdiği kararlar sonrasında netlik kazanmaya başlamıştır.

5620 Sayılı Kanun ve Engelli İşçi Tayin Hakkı

Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına Veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un Ek 2’nci maddesinde düzenlenen engelli işçi tayin hakkı, kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda görev yapan engelli işçiler için önemli bir hukuki güvence sağlamaktadır.

Kanuni Düzenleme

5620 sayılı Kanun’un Ek 2. maddesine göre:

• Engelli işçiler: İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen işçiler.
• Ağır engelli yakını olan işçiler: Ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu çocuğu olan işçiler

Bu kişiler gerekçelere dayalı olarak kurum içinde yer değiştirme talebinde bulunabilir.

En Çok Karıştırılan Nokta: “Ağır Engelli” İbaresi

Yanlış Algı: Sadece %40 ve Üzeri Engel Raporu Yeterli!

Konuyla ilgili en büyük yanlış anlayış, %40 ve üzeri engel raporu olan herkesin tayin hakkına sahip olduğu düşüncesidir. Bu tamamen yanlıştır.

Doğru Yaklaşım

1. İşçinin Kendisi İçin Tayin Hakkı:

• En az %40 oranında engelli raporu.
• Ek ibare aranır.

2. Yakını İçin Tayin Hakkı:

Eş, Anne, Baba veya bakmakla yükümlü çocuk için;

• Raporda “ağır engelli”, “tam bağımlı” veya “başkasının yardımına ihtiyaç duyar” gibi ibarelerin bulunması zorunlu.

Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Emsal Kararı

2019 yılında Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından verilen emsal karar, engelli işçi tayin haklarında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Sinop’ta görev yapan %53 engelli bir işçinin Ankara’ya tayin talebi ile ilgili bu karar, idarelerin tutumunda değişiklik yaratmıştır.

Karar Özeti

Olay: Sinop Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünde aşçı olarak çalışan %53 engelli işçi, eşi ve çocuğunun Akdeniz anemisi hastası olması nedeniyle Ankara’ya tayin talebinde bulunmuş ancak reddedilmişti.

Kamu Denetçiliği Kararı:

• Başvuranın tayin talebinin reddedilmesi hukuka ve hakkaniyete aykırı bulundu
• Milli Eğitim Bakanlığına tavsiye kararı verildi
• İdarenin 30 gün içinde işlem yapması istendi

Gerekçe:

• Engelliler Hakkında Kanun’daki düzenlemeler
• İdarenin gerekli değişiklikleri yapma yükümlülüğü
• Personel açığını kapatma kapasitesinin bulunması

Kurum İçi ve Kurumlar Arası Tayin Ayrımı

Kurum İçi Tayin Hakkı

5620 sayılı Kanun sadece kurum içi yer değiştirme hakkı tanımaktadır. Bu durum şu anlama gelir:

Örnekler:

• Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde il içi veya iller arası tayin
• Sağlık Bakanlığı bünyesinde hastaneler arası tayin
• Aynı bakanlık/kurum sınırları içinde yer değişikliği

Kurumlar Arası Tayin

Önemli Not: 5620 sayılı Kanun kurumlar arası tayin hakkı tanımamaktadır. Farklı bakanlıklar veya kurumlar arasında tayin talep edilemez.

Örnek:

• Milli Eğitim’den Sağlık Bakanlığı’na tayin mümkün değil.
• Belediyeden Üniversiteye geçiş 5620 sayılı Kanun kapsamında değil

Başvuru Şartları ve Süreç

Gerekli Belgeler

1. Dilekçe (gerekçeli)
2. Sağlık Kurulu Raporu
   • İşçinin kendisi için: En az %40 engelli raporu ve sağlık mazeretini gösterir ibare yada resmi ek belge.
   • Yakını için: Ağır engelli raporu (özel ibare içeren)
3. Yakınlık Belgesi (eş veya çocuk için)
4. Tedavi belgeleri (varsa)

Başvuru Süreci

1. İlk başvuru: Bağlı olunan müdürlüğe
2. Değerlendirme: Kadro imkanları ve teşkilat yapısı dikkate alınır
3. Ret durumu: Gerekçeli ret cevabı verilir
4. İtiraz: Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuru mümkün

İdarenin Yükümlülükleri

Pozitif Yükümlülükler

• Engelli işçinin talebini değerlendirme
• Kadro imkanlarını araştırma
• Gerekli düzenlemeleri yapma
• Makul sürede cevap verme

Sıkça Rastlanan Ret Gerekçeleri

Kabul edilebilir gerekçeler:

• Kadro yokluğu
• Teşkilat yapısı uyumsuzluğu
• Engelli işçi kotasının altına düşme riski

Kabul edilmeyecek gerekçeler:

• Genel ret (gerekçesiz)
• Personel açığı (çözülebilir)
• İdari kolaylık

Emsal Mahkeme Kararları

Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2019/8476 sayılı kararı dışında, konuyla ilgili idare mahkemelerinde de çeşitli kararlar verilmiştir:

• İdari yargıda engelli işçi haklarının korunması yönünde içtihatlar
• Ret kararlarına karşı iptal davaları
• Makul düzenleme yükümlülüğünün vurgulanması

Uygulama Sorunları ve Çözüm Önerileri

Yaygın Sorunlar

1. Bilgi eksikliği: İdarelerin mevzuatı yeterince bilmemesi
2. Keyfi uygulamalar: Standardın olmaması
3. Süre uzunluğu: Değerlendirme sürecinin uzaması
4. Gerekçesiz ret: Uygun ret gerekçesi sunulmaması

Çözüm Önerileri

1. Eğitim: İdari personelin bilgilendirilmesi
2. Standardizasyon: Başvuru sürecinin netleştirilmesi
3. Süre sınırı: Değerlendirme için belirli süre konulması
4. Denetim: Kamu Denetçiliği Kurumu’nun aktif takibi

Sık Sorulan Sorular (SSS)

MÜSLÜM BAŞER

Maliye bölümü lisans mezunuyum. 2017 yılından bugüne kadar öğrendiklerimi ve yaşadığım deneyimleri İKUZ aracılığıyla sizlerle paylaşıyorum. Şuan bir kamu kurumunda mali işler biriminde görev yapıyorum.

Tüm Yazılar Web Sitesi