Son dönemde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından rapor ücretlerinin hesaplanmasına ilişkin yeni düzenlemeler getirildi. Bu düzenlemeler, çalışanların hastalık, iş kazası, meslek hastalığı ve analık durumlarında alacakları geçici iş göremezlik ödeneklerinin (rapor ücretleri) hesaplanmasında önemli değişiklikler içeriyor. Bu makalede, SGK rapor ücretlerine ilişkin en güncel bilgiler, hesaplama yöntemleri, ödeme süreçleri ve dikkat edilmesi gereken hususlar detaylı olarak ele alınacaktır.
SGK Rapor Ücretlerinde Yeni Dönem
Sosyal Güvenlik Kurumu, çalışanların raporlu olduğu sürelerde geçici iş göremezlik ödeneği olarak adlandırılan rapor ücretlerinin hesaplanmasında yeni bir sisteme geçiş yaptı. Yeni düzenlemeyle birlikte, rapor ücretleri artık sigortalının son 12 aylık kazanç ortalaması dikkate alınarak hesaplanacak. Bu değişiklik, daha adil ve gerçekçi bir ödeme sisteminin oluşturulması amacını taşıyor.
Geçici İş Göremezlik Ödeneği Nedir?
Geçici iş göremezlik ödeneği, sigortalı çalışanların hastalık, iş kazası, meslek hastalığı veya analık gibi durumlar nedeniyle geçici olarak çalışamadıkları sürelerde SGK tarafından ödenen ücrettir. Bu ödenek, sigortalının raporlu olduğu süre boyunca gelir kaybının belirli oranlarda telafi edilmesini sağlar.
Kimler Rapor Ücreti Alabilir?
SGK’dan rapor ücreti alabilmek için belirli şartları sağlamak gerekir. Bunlar:
- Hastalık durumunda: Sigortalının en az 90 gün sigorta primi ödemiş olması
- İş kazası ve meslek hastalığı durumunda: Sigorta prim gün sayısına bakılmaksızın
- Analık durumunda: Doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün sigorta primi ödemiş olması
Ayrıca, tüm durumlarda çalışanın SGK’ya bağlı bir sağlık kuruluşundan alınmış istirahat raporu olması gerekmektedir.
Rapor Ücretleri Nasıl Hesaplanır?
Yeni Hesaplama Yöntemi
Yeni düzenleme ile rapor ücretleri hesaplanırken, sigortalının son 12 aylık kazanç ortalaması dikkate alınmaktadır. Bu hesaplama şu adımlarla yapılır:
- Sigortalının son 12 ay içindeki prime esas kazançları toplanır
- Toplam kazanç, prim ödenen gün sayısına bölünerek günlük kazanç hesaplanır
- Günlük kazanç üzerinden, rapor türüne göre belirlenen oran uygulanarak günlük ödenek miktarı belirlenir
- Günlük ödenek miktarı, istirahat gün sayısı ile çarpılarak toplam ödenek hesaplanır.
Rapor Türlerine Göre Ödeme Oranları
Rapor türüne göre ödeme oranları şu şekildedir:
- Hastalık durumunda: Günlük brüt kazancın 2/3’ü
- Yatarak tedavi durumunda: Günlük brüt kazancın %50’si
- İş kazası ve meslek hastalığı durumunda: Günlük brüt kazancın 2/3’ü
- Analık durumunda: Günlük brüt kazancın 2/3’ü
Hesaplama Formülü
Geçici iş göremezlik ödeneği hesaplama formülü şu şekildedir:
Günlük Ödenek = (Son 12 Aylık Prime Esas Kazanç Toplamı / Prim Ödenen Gün Sayısı) x Ödeme Oranı
Toplam Ödenek = Günlük Ödenek x İstirahat Gün Sayısı
Örnek Hesaplamalar
Örnek 1 – Hastalık Durumu:
- Son 12 aydaki prime esas kazanç toplamı: 120.000 TL
- Prim ödenen gün sayısı: 360 gün
- Günlük kazanç: 120.000 TL / 360 gün = 333,33 TL
- Günlük ödenek (yatarak tedavi): 333,33 TL x 50 = 166,67 TL
- 10 günlük istirahat raporu için toplam ödenek: 166,67 TL x 8 = 1.333,36 TL
Örnekte 10 günlük rapor için 8 günlük ödeme ile çarpılmasının nedeni SGK hastalık raporun ilk 2 günü için ödeme yapmamasından kaynaklı. Siz kaç gün rapor aldıysanız gününü hesaplamadan çıkartmanız gerek. Örnek: 7 gün rapor için 5 günlük rapor ücreti alacaksınız. Bu durum rapor türüne göre değişmektedir.
Örnek 2 – İş Kazası Durumu:
- Son 12 aydaki prime esas kazanç toplamı: 150.000 TL
- Prim ödenen gün sayısı: 360 gün
- Günlük kazanç: 150.000 TL / 360 gün = 416,67 TL
- Günlük ödenek: 416,67 TL / 3×2 = 277,78 TL
- 30 günlük istirahat raporu için toplam ödenek: 277,78 TL x 30 = 8.333 TL
Örnek 3 – Analık Durumu:
- Son 12 aydaki prime esas kazanç toplamı: 180.000 TL
- Prim ödenen gün sayısı: 360 gün
- Günlük kazanç: 180.000 TL / 360 gün = 500 TL
- Günlük ödenek: 500 TL /3×2 = 333 TL
- 56 günlük doğum öncesi istirahat için toplam ödenek: 333 TL x 56 = 18.648 TL
Ödenek Tavanı ve Tabanı
SGK, geçici iş göremezlik ödeneklerinde tavan ve taban limitleri uygulamaktadır. Günlük kazanç hesaplanırken prime esas kazanç alt ve üst sınırları dikkate alınır. Hesaplanan günlük kazanç:
- Prime esas günlük kazanç alt sınırının altında kalırsa, alt sınır üzerinden
- Prime esas günlük kazanç üst sınırının üzerindeyse, üst sınır üzerinden hesaplama yapılır.
2025 yılı için SGK taban tavan ücretlerine göz atabilirsiniz.
Rapor Ücretleri Ne Zaman Yatırılır?
SGK, geçici iş göremezlik ödeneklerini belirli bir takvime göre ödemektedir. Ödeme süreci şu şekildedir:
- İş göremezlik raporunun ilgili sağlık kuruluşu tarafından SGK sistemine işlenmesi
- İşverenin çalışanın vizite kağıdını ve gerekli belgeleri SGK’ya iletmesi
- SGK’nın belgeleri inceleyip onaylaması
- Ödemenin sigortalının banka hesabına yatırılması
Genel olarak, tüm belgeler eksiksiz tamamlandıktan sonra ödemeler 7-15 iş günü içerisinde yapılmaktadır. Ancak yoğunluk durumuna göre bu süre uzayabilir.
Ödeme Takvimi
SGK, rapor ücretlerini genellikle ayda iki kez toplu olarak ödemektedir. Bu ödemeler:
- Ayın 15’inde
- Ayın son gününde
yapılmaktadır. Ancak bu tarihler resmi tatillere denk gelirse, ödemeler bir sonraki iş gününde gerçekleştirilir. SGK tarihlerden bağımsız olarak rapor bitiminden sonra derhalde ödeme yapabilir. Bu iş yoğunluğuna göre değişecektir.
Rapor Ücretlerinde Vergi Kesintisi
Geçici iş göremezlik ödenekleri, gelir vergisi ve damga vergisi kesintilerine tabidir. Ancak SGK primi kesintisi yapılmaz. Kesinti oranları şu şekildedir:
- Gelir vergisi: %15 (gelir durumuna göre değişebilir)
- Damga vergisi: Binde 7,59
Çalışan zaten 3/2 oranında ödeme aldığı için, vergi kesintisi yapıldıktan sonra 3/2 oranında ödeme yapılıyor. Vergi kesintisi hesaplamayı değiştiren bir durum değildir.
Rapor Ücreti Alma Süreçleri
Hastalık Durumunda
Hastalık nedeniyle rapor alan sigortalılar, raporun başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 90 gün sigorta primi ödemişlerse rapor ücreti alabilirler. Hastalık durumunda rapor süresi 18 aya kadar uzayabilir. Ancak 18 ayın sonunda sağlık durumu iyileşmeyen sigortalılar için malullük değerlendirmesi yapılır.
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Durumunda
İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle rapor alan sigortalılar, prim gün sayısı şartı aranmaksızın rapor ücreti alabilirler. Bu durumda, işverenin iş kazasını 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmesi gerekmektedir. Meslek hastalıkları için ise, hastalığın tespit edildiği tarihten itibaren 3 iş günü içinde bildirim yapılmalıdır.
Analık Durumunda
Analık durumunda rapor ücreti alabilmek için, doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün sigorta primi ödenmiş olması gerekir. Doğum öncesi 8 hafta (çoğul gebelikte 10 hafta) ve doğum sonrası 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta (çoğul gebelikte 18 hafta) analık izni kullanılabilir.
Rapor Ücretlerinin Takibi
Sigortalılar, rapor ücretlerinin ödenip ödenmediğini şu yollarla takip edebilirler:
- e-Devlet üzerinden “Geçici İş Görememezlik Ödeneği” sorgulama
- SGK internet sitesi üzerinden “4A Emekli Aylık Bilgileri” sorgulama
- SGK İl Müdürlükleri veya Sosyal Güvenlik Merkezlerine başvuru
- ALO 170 SGK Çağrı Merkezini arama
Sık Sorulan Sorular
1. Rapor ücretim ne kadar olacak?
Rapor ücretiniz, son 12 aylık prime esas kazanç ortalamanıza ve rapor türünüze göre değişecektir. Hastalık durumunda günlük kazancınızın 3/2’si, iş kazası ve meslek hastalığında 3/2’si, analık durumunda ise 3/2’si kadar günlük ödenek alırsınız. Yatarak tedavilerde günlük brüt kazancın yarısı kadar ödeme yapılır.
2. Rapor ücretimi almak için ne yapmalıyım?
Rapor ücretinizi alabilmek için, SGK anlaşmalı bir sağlık kuruluşundan istirahat raporu almanız ve işvereninizin gerekli bildirimleri yapması gerekmektedir. Serbest çalışanlar ise doğrudan SGK’ya başvurabilirler.
3. Eksik gün bildirimi varsa rapor ücreti etkilenir mi?
Evet, işvereninizin eksik gün bildirimi yapması durumunda, prime esas kazancınız ve dolayısıyla rapor ücretiniz etkilenebilir. Bu nedenle, işvereninizin düzenli ve doğru bildirim yapması önemlidir.
4. Rapor ücretim yatmadıysa ne yapmalıyım?
Rapor ücretiniz beklenen sürede yatmadıysa, öncelikle raporunuzun SGK sistemine işlenip işlenmediğini kontrol etmelisiniz. Ayrıca, işvereninizin gerekli bildirimleri yapıp yapmadığını sorgulamalısınız. Sorun devam ederse, SGK İl Müdürlüğüne veya ALO 170 hattına başvurabilirsiniz.
5. İşsizlik maaşı alırken rapor ücreti alabilir miyim?
Hayır ! İşsizlik maaşı aldığınız dönemde hastalık nedeniyle rapor almanız durumunda, işsizlik maaşınız devam eder ve hastalık süresince işsizlik maaşı alırsınız. İAlınan rapor işsizlik maaşına olumlu yada olumsuz herhangi bir etki etmez.
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
- Rapor Süresi: Hastalık durumunda 18 aya kadar, iş kazası ve meslek hastalığında iyileşme süresince, analık durumunda ise doğum öncesi ve sonrası toplam 16 hafta (çoğul gebelikte 18 hafta) rapor ücreti alınabilir.
- Başvuru Süresi: Rapor ücretleri için hak düşürücü süre 5 yıldır. Bu süre içinde talep edilmeyen ödenekler zaman aşımına uğrar.
- Belgelerin Eksiksiz Olması: Rapor ücretlerinin zamanında ödenmesi için tüm belgelerin eksiksiz olarak SGK’ya iletilmesi önemlidir.
- Prime Esas Kazanç Bildirimleri: İşverenin prime esas kazançları doğru bildirmesi, rapor ücretlerinin doğru hesaplanmasını sağlar.
- Sahte Rapor Cezası: Sahte rapor alınması veya kullanılması durumunda ciddi idari ve cezai yaptırımlar uygulanır.
Sonuç
SGK rapor ücretleri, çalışanların hastalık, iş kazası, meslek hastalığı ve analık durumlarında gelir kaybını telafi etmeyi amaçlayan önemli bir sosyal güvenlik uygulamasıdır. Yeni düzenleme ile birlikte, son 12 aylık kazanç ortalaması dikkate alınarak hesaplanan rapor ücretleri, daha adil ve gerçekçi bir ödeme sistemini hedeflemektedir.
Sigortalıların rapor ücretlerinden tam anlamıyla yararlanabilmeleri için, sigorta prim gün sayısı şartlarını sağlamaları, istirahat raporlarını SGK anlaşmalı sağlık kuruluşlarından almaları ve işverenlerinin gerekli bildirimleri zamanında yapmaları gerekmektedir.
Rapor ücretleri konusunda yaşanan sorunların çözümü için, SGK İl Müdürlükleri, Sosyal Güvenlik Merkezleri veya ALO 170 SGK Çağrı Merkezi ile iletişime geçilebilir. Ayrıca, e-Devlet üzerinden de rapor ücretleri takip edilebilir ve gerekli başvurular yapılabilir.
