Maaş En Geç Ayın Kaçına Kadar Yatırılmalı?

İş hayatında çalışanların en temel beklentilerinden biri, emeklerinin karşılığı olan maaşlarını zamanında alabilmektir. Peki maaş ödemesi konusunda yasal mevzuat nedir? Maaşlar en geç ayın kaçına kadar yatırılmalıdır? Bu yazıda, çalışanların sıkça karşılaştığı bu soruya yanıt vereceğiz ve konuyla ilgili tüm yasal düzenlemeleri, işçi haklarını ve işveren yükümlülüklerini detaylıca inceleyeceğiz.

Maaş Ödemesi İçin Yasal Süreler

Türk İş Kanunu’na göre, işçi ücretleri en geç ayda bir ödenmek zorundadır. İş Kanunu’nun 32. maddesi gereğince, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü ödeme kural olarak Türk Parası ile işyerinde veya işçinin banka hesabına ödenir.

Ancak kanunda “maaş ödeme günü” konusunda net bir tarih belirtilmemiştir. Bu durum genellikle iş sözleşmelerinde veya toplu iş sözleşmelerinde belirlenir. Eğer sözleşmelerde bir tarih belirtilmemişse, işveren maaş ödeme zamanını kendisi belirleyebilir, ancak bu süre bir ayı geçemez.

İşverenin Yükümlülükleri Nelerdir?

İşveren, işçinin aylık maaşını belirlenen tarihte ödemekle yükümlüdür. Ödeme tarihinde gecikme olması durumunda, işçi yasal haklarını kullanabilir. İşveren, maaş ödemesini geciktirdiği her gün için faiz ödemek zorundadır.

Ayrıca, işverenler bordro düzenleme yükümlülüğüne de sahiptir. Her ay düzenli olarak hazırlanan bu belgelerde, işçinin aldığı ücret, yapılan kesintiler ve net ödeme tutarı gibi bilgiler yer alır.

Maaş Ödemesi Geciktiğinde İşçinin Hakları

Maaş ödemesinin zamanında yapılmaması durumunda işçinin bazı hakları vardır:

1. İş görme borcunu yerine getirmekten kaçınma hakkı: Maaşınız 20 günden fazla gecikirse, işe gitmeme hakkınız vardır.
2. İş akdini haklı nedenle feshetme hakkı: Ücretin ödenmemesi veya aşırı gecikmesi durumunda, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve kıdem tazminatı talep edebilir.
3. Faiz talep etme hakkı: Geciken ödemeler için yasal faiz talep edilebilir.
4. İcra takibi başlatma: İşçi, ödenmeyen ücretleri için işverene karşı icra takibi başlatabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Maaşım ayın kaçında yatmazsa yasal işlem başlatabilirim?

Maaşınızın ödeneceği tarih, iş sözleşmenizde veya işyeri uygulamasında belirlenmiştir. Bu tarihten itibaren gecikme başlar ve yasal işlem başlatabilirsiniz. Ancak, genellikle işçiler önce işverenle görüşmeyi tercih eder. Ödeme 20 günden fazla gecikirse, iş görme borcunuzu askıya alma hakkınız doğar.

Örnek: 📝

• Nisan ayı maaşı: En geç 20 Mayıs’a kadar ödenmelidir (eğer farklı bir tarih belirlenmemişse).

2. Maaşımın gecikmesi durumunda hangi kuruma şikayette bulunabilirim?

Maaşınızın gecikmesi durumunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı‘na bağlı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri‘ne veya ALO 170 hattına şikayette bulunabilirsiniz.

3. İşveren maaşımı geciktirirse faiz talep edebilir miyim?

Evet, geciken maaş ödemeleri için yasal faiz talep etme hakkınız vardır. Bu faiz, gecikilen gün sayısı üzerinden hesaplanır.

4. Maaş ödemesi sürekli gecikirse iş akdimi feshedebilir miyim?

Evet, ücret ödemesinin sürekli gecikmesi, İş Kanunu’nun 24/II-e maddesine göre işçiye haklı nedenle fesih hakkı verir. Bu durumda işçi, kıdem tazminatına da hak kazanır.

5. Toplu iş sözleşmesinde belirtilen maaş ödeme günü bağlayıcı mıdır?

Evet, toplu iş sözleşmesinde belirtilen maaş ödeme tarihi hem işçi hem de işveren için bağlayıcıdır ve bu tarihin aşılması durumunda işveren yükümlülüğünü yerine getirmemiş sayılır.

6. İşveren maaşımı banka yerine elden ödeyebilir mi?

İş Kanunu’na göre, beş ve daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde ücretlerin banka aracılığıyla ödenmesi zorunludur. Daha küçük işyerlerinde ise elden ödeme yapılabilir, ancak bu durumda işçiden yazılı ödeme belgesi alınmalıdır.

7. Maaşım gecikirse istifa edersem tazminat alabilir miyim?

Maaşınızın 20 günden fazla gecikmesi durumunda yapacağınız fesih, haklı fesih olarak kabul edilir ve kıdem tazminatı alma hakkınız doğar (eğer bir yıldan fazla çalışmışsanız).

8. Maaşımın bir kısmı ödenirse yasal haklarım nelerdir?

Maaşınızın eksik ödenmesi de ödenmemesi gibi değerlendirilir ve aynı yasal hakları kullanabilirsiniz. Ancak eksik ödenen kısım için dava açma veya şikayette bulunma seçenekleriniz vardır.

9. İşveren maaş ödemesini hangi durumlarda erteleyebilir?

İşveren, işçinin onayı olmadan maaş ödemesini erteleyemez. İş Kanunu’na göre, ücret ödeme yükümlülüğü kesindir ve ekonomik zorluklar bile bu yükümlülüğü ortadan kaldırmaz.

10. Maaş ödemesi için zamanaşımı süresi ne kadardır?

Maaş alacakları için zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre içinde maaşınızla ilgili hak talebinde bulunmazsanız, alacak hakkınız zamanaşımına uğrar.

11. Düzensiz maaş ödemesi durumunda ne yapabilirim ve haklarım nelerdir?

Düzensiz maaş ödemesi, işverenin maaşları her ay farklı tarihlerde ödemesi veya ödemelerde sürekli gecikmeler yaşanması durumudur. Bu durumda haklarınız şunlardır:

1. İş sözleşmesinde belirtilen haklar: Eğer iş sözleşmenizde maaş ödeme tarihi net olarak belirtilmişse, bu tarihe uyulmaması sözleşme ihlali sayılır ve tazminat hakkı doğurabilir.
2. İşyeri uygulaması: Eğer işyerinde uzun süredir devam eden bir ödeme günü uygulaması varsa (örneğin her ayın 5’i), bu tarihten sonraki ödemeleri gecikmiş sayabilirsiniz.
3. Yasal haklarınız:
   • Ücret geç ödendiğinde yasal faiz talep edebilirsiniz
   • Ödemeler düzensiz ve sürekli geç olduğunda, durumu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü‘ne şikayet edebilirsiniz
   • Düzensiz ödemeler nedeniyle yaşadığınız zararı belgeleyerek maddi tazminat talep edebilirsiniz
   • Sürekli ve ciddi öngörülemez gecikmeler yaşanıyorsa haklı nedenle fesih hakkınızı kullanabilirsiniz
4. Hukuki yollar:
   • Arabuluculuk başvurusu yapabilirsiniz
   • İş mahkemesinde dava açabilirsiniz
   • Maaş ödemesinin düzenli yapılmasını ve gecikme faizi talep edebilirsiniz

Düzensiz maaş ödemeleri, özellikle bütçe planlaması ve finansal yükümlülüklerin yerine getirilmesi açısından işçi için ciddi zorluklar yaratabilir. Yargıtay kararlarında da belirtildiği gibi, sadece maaşın ödenmemesi değil, sürekli ve düzensiz şekilde gecikmeli ödenmesi de işçiye haklı fesih imkanı tanır.

Emsal Yargı Kararları

Maaş ödemeleriyle ilgili yasal düzenlemelerin nasıl uygulandığını görmek için bazı emsal yargı kararlarına bakalım:

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2018/10231 E., 2019/16548 K. sayılı kararı: Bu kararda, işçinin ücretinin ödenmemesi veya sürekli gecikmesi durumunda iş akdini haklı nedenle feshedebileceği ve kıdem tazminatına hak kazanacağı belirtilmiştir. Mahkeme, işçinin iki aylık ücretinin ödenmemesini haklı fesih nedeni olarak kabul etmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2016/25756 E., 2020/5958 K. sayılı kararı: Bu kararda, işverenin ekonomik sıkıntı içinde olmasının dahi ücret ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı vurgulanmıştır. İşçinin ücretinin zamanında ve eksiksiz ödenmesi temel bir yükümlülüktür.

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 2015/35502 E., 2019/12300 K. sayılı kararı: Bu kararda, işçinin ücretinin 20 günden fazla gecikmesi durumunda, çalışmama hakkını kullanmasının işe devamsızlık olarak değerlendirilemeyeceği belirtilmiştir.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2016/16415 E., 2020/2175 K. sayılı kararı: Bu kararda, işverenin düzensiz ve sürekli geciken maaş ödemeleri nedeniyle işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanacağı vurgulanmıştır.

Maaş ödemesi, işverenin en temel yükümlülüklerinden biridir ve iş hukukunda işçiyi koruyucu birçok düzenleme bulunmaktadır. Her ne kadar yasada kesin bir ödeme tarihi belirtilmemiş olsa da, maaşların en geç ayda bir ödenmesi ve ödemelerin düzenli yapılması gerekmektedir.

İşçi olarak haklarınızı bilmek ve gerektiğinde yasal yollara başvurmak önemlidir. Maaşınızın gecikmesi durumunda, öncelikle işvereninizle görüşmek, sorunun devam etmesi halinde ise yasal haklarınızı kullanmak en doğru yaklaşım olacaktır.

Zamanında maaş ödemesi sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda işveren-işçi ilişkisinin sağlıklı yürütülmesi ve çalışma barışının korunması için de öneme sahiptir. İşverenler, ücret ödeme yükümlülüğünü zamanında yerine getirerek hem yasal sorumluluktan kurtulur hem de verimli bir çalışma ortamı sağlarlar.

MÜSLÜM BAŞER

İKUZ site kurucusu. Maliye bölümü lisans mezunu ve 2017 yılından bugüne İK sektörü içerisinde. Şuan bir kamu kurumunda Mali İşler Uzmanı.

Tüm Yazılar Web Sitesi